Szczerze mówiąc od czasu jak zobaczyłem to urządzenie to jedynym moim pragnieniem było dostać je w swoje ręce. W końcu to marzenie się spełniło. Nec, choć wyszedł do sprzedaży już parę lat temu, dopiero od około roku czasu staje się popularny w stanach, a pierwsze jego sztuki docierają do Polski. To co mnie zawsze w nim korciło to system – nie PocketPC a czysty Windows CE. Przyjżyjmy się zatem bardziej zarówno palmtopowi jak i systemowi.

Moje pierwsze słowa, kiedy otwarłem paczkę brzmiały (dosłownie) „o (…)!” Niestety, ale lepszych słów dla opisu rozmiarów tego sprzętu nie znalazłem. Urządzenie o takich wymiarach aż dziwię się że stało się tak popularne w stanach:

Pewnie dużo osób zniechęci się po tych słowach, ale to jest szczera prawda. Jednak parametry sprzętu nadrabiają nieco wymiary:

Procesor Intel PXA255 400mhz
Pamięć RAM: 64mb (app/storage)
Pamięć ROM: 64mb (32mb dostępne w postaci „internal disk”)
Wyświetlacz: 640×240 8,1″ DSTN
Sloty: CFI/II i PCMCIA II
Porty: Usb client, Usb Host, RS-232, VGA out, IrDA w trybie FastIR (4MBit/S), Jack 3,5 stereo (słuchawki), Modem
Wbudowny mikrofon i głośnik mono
Akumulator: 7.48V/2200mAh (standard); 7.48/4400mAh (rozbudowany). Na standardowym powinien wytrzymać do 8 godzin, na rozbudowanej do 18 (dane z instrukcji)
System: Windows CE .net 4.2 lub Windows CE HandheldPC 2000 (ten drugi pochodzi z Neca MP900, o którym nieco później)

Niestety, ale ja dostałem „gołego” Neca – sprzęt, ładowarkę i kartę wifi. Posiłkując się Google też nie udało mi się zbytnio dojść do jego zawartości, aczkolwiek mogę powiedzieć że oprócz Neca i zasilacza znajdowały się tam najprawdopodobniej kabel USB (mini-a -> a), płyta CD z ActiveSyncem, płyta CD z dodatkowymi aplikacjami i karta CF 64MB

Zapewne najciekawszą rzeczą w tym sprzęcie dla przeciętnego użytkownika PDA będzie system operacyjny pod którym pracuje Nec – Windows CE .net 4.2. Dlatego postanowiłem poświęcić mu większą część artykułu.
No i znowu niestety… nie uda mi się pokazać czystego (fabrycznego) systemu. Dlaczego? Urządzenie jest tak popularne, że osoba o nicku Cmonex z hpcfactor.com postanowiła zrobić właśny rom do tego urządzonka. Szacuje się że posiada go 90% użytkowników 900c, ja też.

Ale przejdźmy do sedna.

Jak każdy pocketowiec, byłem przyzwyczajony do paska zadań na górze, traya na dole; widocznego tylko na „pulpicie”, todaya (którego osobiście gotowy byłem zamienić wszystkim co przynajmniej imitowało pulpit), kombinacje żeby przełączyć się między programami i je zamykać oraz do pojedyńczego kliknięcia. Tu wydaje się być wszystko na odwrót:

Po kliknięciu na magiczny guzik „Start” też czeka nas zaskoczenie – menu jest kaskadowe! Nigdy więcej zamykania kolejnych okienek z podfolderami menu.

Ale otwórzmy Mój komputer. Czy menadżer plików nie wydaje się wam podobny do tego z Win95? W PPC jak się okazuje został on naprawdę mocno obcięty, a tutaj można nawet otworzyć 2 okienka i między nimi kopiować

Uwaga dla tych którzy mają CE i pierwszy raz widzą eksploratora w okienku. Okienkuje się go guzikiem F11. Tylko jak go nacisnąć skoro nie ma takiego na klawiaturze? Wystarczy zainstalować sobie progam OKey, remaper klawiatury. Można sobie F11 zdefiniować np. zamiast przycisku DEL. Sztuczka działa jeszcze w IE

No ale wróćmy do tematu. Jak zmienić tapetę pulpitu? Start -> Settings -> Today? W życiu :) Analogicznie do dużego windowsa prawym klawiszem na pulpicie (czyli tap z przytrzymanym altem, lub dłuższe przytrzymanie jak na pockecie). I odrazu weselej, szczególnie że możemy tu zmienić też kolorki całego systemu i ustawienia podświetlenia:

A skoro już mowa o panelu sterowania:

Ale żeby było jeszcze ciekawiej dla pocketowców, każdy applet jest w okienku:

Zajżyjmy w takim razie do zakładki System, która jest trochę bardziej rozbudowane niż to z WM:

Cały OS, choć z wersji 4.1 na 4.2 dość zwolnił to nadal jest dużo szybszy od WMa. A do tego siadając przed nim pierwszy raz odrazu poczujemy się jak w domu – mogę się założyć że większość osób trochę czasu poświęciła na naukę obsługi PPC. To wszystko jest jak na PC więc czego się uczyć :). Niestety system nie jest idealny, z tego względu że aby uruchomić część pocketowych aplikacji trzeba się nagimnastykować, część odpali z błędami a części wogóle nie uruchomimy. Ale co poradzimy na to że producenci patrzą tylko na WM. Jednak na szczęście takie programy jak chociażby TCPMP, Nyditot Virtual Display czy WiFiFoFum mają swoje dedykowane wersje na CE, a porównując PocketWorda z WM i Wordpada z CE można dojść do wniosku że system dedykowany pod urządzenia raczej niedostępne dla ludzkości badziej nadaje się do prac biurowych, niż WM.

W Custom Romie znajdziemy dużo aplikacji – m.in Internet Explorera 6 (nie PocketIE znane z pocketów), pokazany wyżej pakiet PocketOffice, Total Commander CE, ftxBrowser (nakładka na IE – pozwala np. przeglądać strony w zakładkach), DeClock (pełnoekranowy zegar), zsIRC (klient IRC), czy takie niewidoczne gołym okiem – limpidCE (robi tło pod nazwami ikon przeźroczyste), taskswitcher (dodaje przełaczanie między programami za pomocą ALT+TAB), soundwidget (kontrola głośności w zasobniku – jak w dużym Win) czy najważniejsze dla użytkowników WinCE potrzebujących programów z PPC – dodatkowe biblioteki, dzięki którym takie programy mogą ruszyć.

Może zacznijmy od ekranu. Duży, 8.1 cala ekran DSTN jest bardzo ostry, kolory może nie da się porównać do ekranów TFT z pocketów, ale są lepsze niż na HP Jornada 720. Niestety zastosowanie ekranu typu DSTN (pasywnego) pociągnęło za sobą dwie konsekwencje. Po pierwsze – ekran jest kompletnie nieczytelny (wygląda jak wyłączony) na słońcu. Ale w porównaniu z Sharpem HC-4600 którego kiedyś posiadałem, nie jest źle – przy pochmurnym dniu można używać neca na dworze. Po drugie – posiada on cechę charakterystyczną jaką jest smużenie. To już nie moja ocena (nie mam możliwości porównania) ale i tak jest o niebo lepiej niż na j720. Oczywiście odbija się to na oglądaniu filmów oraz wrażeniu „powolności” systemu.

Teraz przyjrzyjmy się klawiaturze. Tak na moje oko jest ona wielkości 80% klawiatury laptopa. Domyślnie klawisze strzałek są w jednym rzędzie, ale dzięki polskiemu programowi o nazwie RemapMP (zintegrowany w romie Cmonex v2) i fizycznemu przełożeniu klawiszy strzałki wracają na swoje miejsce. Klawiatura jest naprawdę bardzo wygodna, klawisze chodzą lekko ale z wyraźnym skokiem. Napisałem na niej bez kłopotu kilka dłuższych tekstów i postów na forum. W rządku numerycznym brakuje klawisza akcentu, stąd wszystko minimalnie przesuwa się w lewo – na początku zamiast w 1 często trafiałem w 2, ale to kwestia przyzwyczajenia.

Nec posiada kilka złączy – RJ-11, RS-232 , D-SUB, MiniJack 3.5, USB miniA, USB Host. Do czego one wszystkie służą?
RJ-11 to określenie wtyczki/gniazdka telefonicznego. W tym wypadku chodzi o wbudowany w Neca modem V92. Niestety ale nie miałem możliwości go przetestować.
RS-232 to port szeregowy. Niestety ale do jego użycia potrzebujemy specjalnego kabelka sprzedawanego oddzielnie.
D-SUB to inaczej VGA Out, czyli złącze zewnętrznego monitora. Również do jego użycia potrzebujemy zewnętrznego kabelka. Normalnie Nec wyświetli obraz o rozdzielczości 640×240 pikseli, tylko przy prezentacjach PowerPointa możemy „wyciągnąć” rozdzielczość 800x600px
MiniJack 3.5 – czyli najzwyklejsze gniazdko słuchawkowe. Nec posiada wyjście stereo, w mojej subiektywnej ocenie gra bardzo ładnie
USB miniA, inaczej USB Slave – to port USB służący do synchronizacji Neca z pecetem.

Czegoś pewnie nie wymieniłem? Tak, wiem, specjalnie port USB Host odłożyłem na koniec. Ta dalej dość rzadko spotykana funkcjonalność w palmtopach jest tu o tyle ciekawsza że do jej używania nie potrzeba żadnych przejściówek ani kabelków. Port USB znajduje się bezpośrednio w Necu.
Ale gadanie, gadaniem, ważniejsze jest, jak to się ma do praktyki. Ja osobiście używałem z necem wielu klawiatur, myszy, kilku pendrive różnych produkcji a nawet dysku twardego i cd-romu podłączonego przez adapter IDE-USB. Klawiatury i myszy, o ile nie bezprzewodowe (takich system nie rozpoznawał) chodzą bez zająknięcia od ręki. To samo tyczy się wszelkiego rodzaju urządzeń magazynujących – po prostu w oknie My Computer pojawiały się ikony Hard Disk, CD-ROM czy Hard Disk 1, Hard Disk 2 itd. gdy dysk był podzielony na partycje. W romie znajduje się także program JetCet Print, który potrafi obsłużyć niektóre drukarki po USB, ja nie miałem możliwości sprawdzenia. Na pewno nie zadziałają dongle BT (choć tu wyczytałem gdzieś że jakiś odpalono) czy WiFi, z czytnikami kart pamięci jest różnie – niektóre widzi a niektóre nie. To samo tyczy się odtwarzaczy MP3/MP4 – jeśli zgłaszają wam się w komputerze jako dodatkowy dysk z literą – zadziała, jeśli inaczej to niestety nie (choć wtedy warto pogrzebać w ustawieniach odtwarzacza – często jest możliwość zmiany trybu pracy złącza USB).

Choć Nec popełnił kilka błędów (chociażby wyświetlacz który jest identyczny jak w MP780/90 i domyślny układ strzałek na klawiaturze) sprzęt jest jak dla mnie ideałem do przeglądania internetu czy korzystania z Office. Oczywiście nasuwa się pytanie czy przy cenie urządzenia (ok. 300-350zł na serwisach aukcyjnych) nie opłaca się bardziej kupić jakiegoś starszego laptopa lub pocketa. Przy wyborze pamiętajmy że żaden laptop nie włączy się w pół sekundy, ani nie pociągnie kilku (a nawet kilkunastu na „extended battery”) godzin ciągłej pracy.

Plusy
+Wygodna, duża klawiatura QWERTY
+Duży, czytelny wyświetlacz
+Host USB
+Dobre możliwości w stosunku do ceny
+Windows CE .net 4.2 – niezwykła stabilność
+Bardzo dobre wsparcie ze strony społeczności użytkowników

Minusy
-Ekran w technologii DSTN
-złącza VGA i COM wymagają specjalnych kabelków
-Mała dostępność oprogramowania
-Układ strzałek na klawiaturze (choć można to w kilka minut „naprawić”)
-Wymiary